آیا سیگارهای الکترونیکی واقعاً بی‌ضرر هستند؟ نتیجه تحقیقات اخیر را بخوانید
روز به روز کشیدن سیگارهای الکترونیکی در بین نوجوانان قبل و بعد از کلاس در حال رواج یافتن است. مطالعات علمی جدید دور تازه‌ای از تحقیقات روی امنیت این نوع سیگارها را آغاز کرده است. با فارنت همراه باشید…
هر روزه به خاطر تبلیغات و حرف‌های بسیار در مورد جایگزینی سیگار با سیگارهای الکترونیکی، تصورات غلط در رابطه با تاثیرات آن بر سلامت انسان در حال افزایش است. آیا واقعا سیگارهای الکترونیکی بی‌ضرر هستند؟ در مقاله پیش‌رو هم از دیدگاه علمی و هم دیدگاه پزشکی این موضوع مورد بحث قرار داده شده است.
خوشبختانه در رابطه با سیگار مردم سراسر جهان به خوبی تفهیم شده‌اند که دارای چه مواد سمی و سرطان‌زایی است اما درباره سیگارهای الکترونیکی چه؟ مطالعه‌ای در سال 2014 مایع درون 21 نوع سیگار الکترونیکی را مورد آزمایش قرار داد و اعلام شد که سیگارهای الکترونیکی هم دارای مواد سمی هستند اما مقدار آن‌ها در سطحی بین 9 تا 450 برابر کمتر از سیگارهای معمولی است. در واقع مواد سمی بیشتر سیگارهای الکترونیکی از حد نسخه پایه این گونه از سیگارها تجاوز نمی‌کند و این یک خبر عالی برای افرادی است که سیگار عادی را ترک کرده و به استفاده از سیگارهای الکترونیکی روی آورده‌اند.
مطالعات قبلی نشان می‌دهد که سیگارهای الکترونیکی دارای درجه‌ای کمتر از مواد سمی هستند اما پس از استنشاق این مقدار چه بلایی بر سر آن می‌آید؟ تحقیق منتشر شده در نسخه ماه مارس 2018 مجله پیدیاتریکس برای درک ماجرا ادرار و بزاق تعدادی از نوجوانان را آزمایش کرده است. طبق تحقیق مذکور نوجوانانی که هم سیگار معمولی و هم سیگار الکترونیکی کشیده‌اند در مقایسه با آن‌هایی که تنها سیگار الکترونیکی کشیده‌اند یا سیگاری نیستند، بیشترین میزان مواد سمی و سرطان‌زا را دریافت کرده بودند. نوجوانانی که تنها سیگار الکترونیکی کشیده‌اند هم از این قضیه مصون نیستند و ترکیب‌های مختلف بالقوه از مواد سمی را در بدن خود حمل می‌کنند.
نویسنده تحقیق فوق در این مورد می‌گوید:
وجود مواد سمی در سیگارهای الکترونیکی تایید شده است؛ اکنون می‌توانیم با اطمینان بگوییم که این مواد شیمیایی در بدن نوجوانانی که از این محصولات استفاده می‌کنند، پیدا می‌شود.
هنوز تایید نشده است که آیا وجود چنین مقداری از مواد سمی در بدن می‌تواند به تاثیر آن‌ها در بلند مدت منجر شود یا خیر. پاسخ این سوال را تنها با صبر می‌توان پیدا کرد.
کشیدن سیگار شاید برای مدتی به شما آرامش داده و اضطراب‌تان را کنترل نماید اما باید تاثیراتی که روی سلامت قلبی‌عروقی‌تان می‌گذارد را هم در نظر بگیرید. براساس یک تحقیق کوچک از سوی محققان مرکز کارولینسکا با کشیدن محصولات نیکوتین‌دار شاهد افزایش نسبتا زیاد ضربان قلب، فشار خون و سفتی سرخرگ‌ها خواهیم بود. ترکیبی که می‌تواند در آینده منجر به مواردی مانند حمله قلبی و سکته شود.
پروفسور استانتون گلاتز از دانشگاه کالیفرنیا مطالعه‌ای در همین رابطه در سال 2018 انجام داده است که براساس یک نظرسنجی از 70 هزار فرد دیدی وسیع‌تر از قضیه به ما می‌دهد. پس از تحلیل کردن اطلاعات به دست آمده و همراه کردن آن‌ها با فاکتورهای سلامتی و جمعیتی مانند افزایش فشار خون، دیابت و کلسترول بالا، گلانتز تایید کرده است که استفاده هر روزه از سیگار الکترونیکی شانس حمله قلبی را دو برابر می‌کند و ریسک آن تنها کمتر از کشیدن سیگارهای معمولی است که احتمال حمله قلبی را سه برابر می‌کند.
بدترین حالت ممکن این است که به صورت روزانه هم از سیگار معمولی و هم سیگار الکترونیکی استفاده کنید که منجر به افزایش حمله قلبی به صورت 5 برابری می‌شود. تنها نکته‌ای که می‌توان آن را مایه دلخوشی افراد سیگاری دانست این است که کشیدن سیگار به صورت گاه و بی‌گاه می‌تواند احتمال حمله قلبی را تا میزان قابل توجهی کاهش دهد. خبر خوب دیگر چیست؟ اینکه اگر سیگار کشیدن را کنار بگذارید این احتمال اندک هم از بین می‌رود.
طعم‌دهنده پرطرفدار سینامالدهید نوعی ترکیب شیمیایی است که مزه و بوی دارچین را تداعی می‌کند. این ترکیب بسیار بی‌خطر بوده و در مواد غذایی هم مورد استفاده قرار می‌گیرد بنابراین طبیعی است که در مدت اخیر راه خود را به انواع و اقسام سیگارهای الکترونیکی پیدا کرده است. البته طبق یک تحقیق مختصر مشخص شده که در هنگام بخار شدن و استنشاق این ترکیب چه اتفاقی برای آن می‌افتد.
گروهی از محققان دانشگاه کارولینای شمالی واقع در چپل هیل به دنبال پیدا کردن جواب این سوال بودند و متوجه شدند که سینامالدهید فعالیت مژک سلول‌های دیواره ریه را مختل می‌کند. در بدن ما این مژک‌ها نقشی کلیدی در سیستم تنفسی ایفا می‌کنند چون وظیفه آن‌ها دفع باکتری و سایر عوامل خارجی از داخل ریه است؛ با این حساب بدون این مژک‌ها، افراد بیشتر در معرض بیماری‌هایی مانند برونشیت یا نایژه‌آماس و سایر عفونت‌های مرتبط با شش قرار دارند.
دکتر فیلیپ کلپ، محقق ارشد این تحقیقات، یادآوری کرد که بیشتر طعم‌دهنده‌ها آلدهیدهایی واکنش‌پذیر بوده و مشابه سینامالدهید هستند. همچنین این مواد در غلظت‌های بالایی به مواد غذایی و محصولات اضافه می‌شوند. در صورتی که سینامالدهید دارای چنین زیانی برای شش است، این احتمال وجود دارد که سایر طعم‌دهنده‌ها هم از چنین فرمولی طبعیت کنند. این پروژه تحقیقات بیشتری را می‌طلبد تا به صورت کامل تایید شود اما لازم به ذکر است که صدمه به شش تنها زیان طعم‌دهنده‌ها نیست. آزمایشات دیگر نشان داده است که طعم‌دهنده‌ها امکان دارد برای گلبول‌های خون هم مضر باشند.
سیگارهای الکترونیکی با این هدف وارد بازار شدند که مردم را از سیگارهای عادی دور کنند بدون اینکه نیازی باشد عادت سیگار کشیدن را کنار بگذارند. افراد بخار مایع طعم‌دار سیگارهای الکترونیکی را استنشاق می‌کنند تا از مواد سمی و مضر سیگار تنباکو در امان باشند. در حالی که افراد بزرگ‌سال سیگارهای الکترونیکی را برای ترک سیگارهای عادی استفاده می‌کنند، نوجوانان دقیقا این مسیر را به صورت برعکس می‌پیمایند. در میان نوجوانان ابتدا سیگارهای الکترونیکی به سیگارهای عادی ترجیح داده می‌شود. پس از استفاده از سیگارهای الکترونیکی، طبق تحقیقات به عمل آمده از سوی دانشگاه کالیفرنیای جنوبی در سال 2016، نوجوانان 6 برابر بیشتر از افراد غیر از سیگاری در زمان رسیدن به سن قانونی تمایل به کشیدن سیگارهای عادی دارند.
در نتیجه نظرسنجی اخیری که FDA انجام داده است، استفاده از سیگارهای الکترونیکی در میان دانش‌آموزان راهنمایی و دبیرستان در بالاترین میزان خود قرار دارد. تنها در طول یک سال، تعداد نوجوانانی که از سیگار الکترونیکی استفاده می‌کنند حدود 1.5 میلیون نفر افزایش یافته است. در میان دانش‌آموزان دبیرستانی افزایش 78 درصدی و در بین دانش‌آموزان راهنمایی حدود 48 درصد افزایش داشته‌ایم. اکنون نوجوانان بیشتری در حال استفاده از محصولات مرتبط با تنباکو هستند که آماری برخلاف سال‌های گذشته را نمایش می‌دهد.
چرا نوجوان‌ها به کشیدن سیگار الکترونیکی روی می‌آورند؟ در یک نظرسنجی صورت گرفته 39 درصد از افراد اعلام کرده‌اند که فشار و پیشنهاد دوستان‌شان آن‌ها را به این راه سوق داده است. البته طعم‌های مختلف این سیگارها اعم از نعنایی، شکلاتی و میوه‌ای هم در این میان نقشی 31 درصدی و تعیین‌کننده دارند. براساس اعتقاد 17.1 درصد از این افراد نیز کشیدن سیگارهای الکترونیکی ضرر کمتری از سیگارهای دیگر دارد و ترجیح می‌دهند از این دست سیگارها استفاده کنند.
در پی نتایج به دست آمده در این نظرسنجی FDA می‌خواهد فروش سیگارهای الکترونیکی طعم‌دار را محدود نماید. اسکات گاتلیب، ماموز عالی‌رتبه FDA در این مورد می‌گوید:
هدف ما این است که مطمئن شویم هیچ فرد زیر سن قانونی در فروشگاه‌های محلی به سیگارهای الکترونیکی طعم‌دار دسترسی نداشته باشد.
بر اساس برنامه جدید FDA، سیگارهای الکترونیکی در فروشگاه‌های دارای محدودیت سنی محدود خواهد بود و در فروشگاه‌های آنلاین و اینترنتی هم این محدودیت‌ها بزودی اعمال خواهد شد. نظر شما در مورد در پیش گرفتن چنین رویه‌ای چیست؟ آیا با چنین برنامه‌هایی می‌توان این آمار افتضاح را سامان بخشید؟