راهنمای خرید: چگونه یک منبع تغذیه (پاور) مناسب برای سیستم خود انتخاب کنیم؟

تمام قطعات درونی کیس شما از جمله مادربورد، کارت گرافیک، پردازنده، خنک‌کننده‌ها، حافظه‌های ذخیره‌سازی، رم و حتی در اکثر موارد خود کیس به برق نیاز دارند و وظیفه تأمین مقدار مناسب، کافی و بهینه آن بر عهده منبع تغذیه است. به‌این‌ترتیب باید یک منبع تغذیه را انتخاب کنید که نه‌تنها بتواند توان مصرفی تمامی قطعات شما را تأمین کند بلکه راندمان خوبی داشته باشد و همچنین برای قابلیت ارتقا در آینده و افزودن قطعات بیشتر نیز شما را محدود نکند.

قدم اول: یافتن میزان توان مصرفی موردنیاز قطعات

برای این کار باید میزان مصرف تک‌تک قطعات سیستم خود را از مشخصات دفترچه راهنما یا روی جعبه آن‌ها پیدا کنید و با یکدیگر جمع کنید. سپس آن را در یک ضریب اطمینان ضرب کنید؛ اما راه ساده‌تری هم وجود دارد. وب‌سایت‌هایی می‌توانند این کار را به‌سادگی برای شما انجام دهند و شما تنها کافیست تا قطعات خود را انتخاب کنید. شاید کامل‌ترین این وب‌سایت‌ها beQuiet و OuterVision و CoolerMaster باشند. این وب‌سایت‌ها علاوه بر ضریب اطمینان عوامل دیگری مثل افزایش توان مصرفی در طول زمان را نیز در نظر می‌گیرند و به همین دلیل متوجه خواهید شد توان نهایی پیشنهادی بیشتر از توان مجموع محاسبه شده خواهد شد.

قدم دوم: انتخاب یک منبع تغذیه مناسب با توجه به توان مصرفی محاسبه شده

حتماً می‌دانید که برای تک‌تک ارقام محاسبه شده یک منبع تغذیه در بازار وجود ندارد و به همین دلیل بهتر است یک منبع تغذیه با توان خروجی نزدیک به توان محاسباتی را انتخاب کنید. با وجود این‌که وب‌سایت‌های مذکور توان نهایی را دست بالا می‌گیرند باز هم توصیه می‌کنیم منبع تغذیه‌ای با توان پایین‌تر را انتخاب نکنید و یک رقم بالاتر از آن را در نظر بگیرید.

نکته مهم دیگر این‌که اگر توان محاسباتی شما چیزی حدود 430 وات بود خرید یک منبع تغذیه 850 واتی به دلایل متعددی کار اشتباهی است. اول این‌که منبع تغذیه با توان خروجی بالاتر گران‌تر است و می‌توانید اختلاف قیمت را صرف خرید قطعات بهتر برای افزایش کارایی سیستم خود کنید. نکته دیگر این‌که همان‌طور که در بخش رده‌بندی 80 PLUS در همین مطلب خواهید خواند منبع تغذیه با توان خروجی بالا معمولاً در حالت آماده‌به‌کار یا عدم استفاده از سیستم که مجموع توان مصرفی قطعات پایین‌تر از 25 درصد توان اسمی آن باشد بهینه نیست و برق بیشتری را از حد معمول استفاده می‌کند. البته برخی منبع تغذیه‌های گران‌تر در توان‌های پایین بدون نیاز به فن کار می‌کنند که در این حالت می‌توانید راندمان و هزینه را فدای صدا و نویز کمتر کنید.

نکته سوم این‌که هنگام خرید منبع تغذیه توجه کنید Continuous Wattage یا توان مداوم و نه Peak Wattage یا توان اوج را می‌خوانید. چرا که مشخص نیست منبع تغذیه تا چه زمانی می‌تواند توان اوج خود را حفظ کند.

منبع تغذیه ماژولار، نیمه‌ماژولار یا غیرماژولار به چه معناست؟

حتماً در بازار با منبع تغذیه‌های ماژولار یا نیمه‌ماژولار (Semi-Modular) با قیمت بالاتر مواجه شده‌اید؛ اما منبع تغذیه ماژولار به چه معناست؟ ماژولاریته در منبع تغذیه به معنای قابلیت جدا کردن سیم‌ها از آن است. به‌این‌ترتیب منبع تغذیه کاملاً ماژولار می‌توانید تمامی سیم‌ها را جدا کنید و در غیر ماژولار همه سیم‌ها به منبع متصل هستند. همچنین در منبع تغذیه نیمه ماژولار تنها سیم‌هایی به‌صورت دائمی به منبع متصل هستند که سیستم بدون آن‌ها نمی‌تواند کار کند؛ اما چرا جدا شدن سیم‌ها می‌تواند مفید باشد؟

مورد اول این‌که در منبع تغذیه غیرماژولار سیم‌های بلااستفاده زیادی در کیس شما وجود خواهد داشت و این می‌تواند ظاهر و زیبایی کیس را تحت تأثیر قرار دهد؛ این مورد برای گیمرها اهمیت زیادی دارد. همچنین برخی ترجیح می‌دهند تمامی سیم‌ها را با سیم‌های کاستوم یا اسلیو شده رنگی تعویض کنند که با سایر قطعات سیستم هماهنگی داشته باشد.

مورد دوم عبور و جابجایی هواست که خصوصاً در کیس‌های کوچک بسیار مهم است. با سیم‌های زیاد معمولاً هوا به خوبی جابجا نخواهد شد و این عامل می‌تواند باعث کاهش کارایی و عمر قطعات بشود.

به‌این‌ترتیب ماژولار بودن یا نبودن منبع تغذیه احتمالاً تأثیر زیادی بر قطعات نخواهد داشت و اگر به جدا کردن سیم‌ها نیازی ندارید شاید خرید یک منبع تغذیه غیرماژولار منطقی‌تر باشد.

رده‌بندی 80PLUS و منبع تغذیه پلاتینوم، گلد، سیلور و … چیست؟

در گذشته نه‌چندان دور که منبع تغذیه‌های رایج راندمان خوبی نداشتند و اصطلاحاً بهینه نبوده و نمی‌توانستند درصد بالایی از برق مصرفی را به توان خروجی تبدیل کنند نشانی استاندارد برای منبع تغذیه‌های بهینه ایجاد شد. به‌طور خلاصه هر منبع تغذیه که بتواند در 25، 50 و 100 درصد حداکثر بار اسمی خود بیش از 80 درصد راندمان داشته باشد نشان 80 PLUS را دریافت می‌کند. به‌این‌ترتیب برق کمتری مصرف خواهد شد و هم آسیب کمتری به طبیعت وارد می‌شود و هم پول کمتری را به‌عنوان قبض برق می‌پردازید.

اما به‌مرورزمان و با بهینه‌تر شدن حالا منبع تغذیه‌هایی وجود دارد که می‌توانند حتی 90 درصد راندمان داشته باشند و به همین دلیل در سال‌های 2008 و 2009 رده‌بندی‌های Platinum، Gold، Silver و Bronze ایجاد شد.

نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که برای دریافت هرکدام از این استانداردها نیازی نیست منبع تغذیه در کمتر از 25 درصد توان حداکثر خود بیش از 80 درصد راندمان داشته باشد. به‌این‌ترتیب اگر یک منبع تغذیه با توان بسیار بیشتر از حد موردنیاز سیستم خود انتخاب کنید در حالت استندبای سیستم شما کمتر از 25 درصد از توان را مصرف کرده و به‌این‌ترتیب ممکن است مصرف برق به هیچ‌وجه بهینه نباشد. به‌این‌ترتیب پیشنهاد می‌کنیم از خرید منبع تغذیه با توان بیش از حد خودداری کنید.

منبع تغذیه تک‌ریل یا چندریل به چه معناست؟

یک فاکتور دیگر که البته این روزها کمتر به آن توجه می‌شود تک‌ریل یا چندریل بودن منبع تغذیه است. راستش را بخواهید این مسأله این روزها دیگر اهمیت چندانی ندارد اما بد نیست راجع به آن کمی بدانید. به‌طورکلی منبع تغذیه جریان متناوب (AC) برق شهری را به مستقیم (DC) تبدیل می‌کند تا قطعات مختلف سیستم شما بتوانند از آن استفاده کنند. در واقع ریل به مسیر جریان برق درون بورد مدار چاپی یا همان PCB گفته می‌شود. یک منبع تغذیه تک‌ریل تمام جریان را از یک مسیر عبور می‌دهد اما مدل چندریل جریان‌های مختلف با اختلاف پتانسیل متفاوت برای مادربورد، پردازنده، کارت گرافیک و … را از چند مسیر عبور می‌دهد.

چند سال پیش که رقابت بین AMD و NVIDIA برای عرضه کارت گرافیک بهتر و سریع‌تر داغ‌تر بود منبع تغذیه‌های چندریل به دلیل کافی نبودن جریان ریل کارت گرافیک مجبور به خاموش کردن ناگهانی سیستم در استفاده سنگین می‌شدند و همین عامل باعث محبوب‌تر شدن مدل‌های تک‌ریل شد. البته نسخه‌های تک‌ریل نیز گاهی دچار مشکلاتی مثل ذوب شدن مدار بودند اما خوشبختانه امروزه هیچ‌کدام از این مشکلات وجود ندارد.

به‌این‌ترتیب عملاً مهم نیست که منبع تغذیه شما چندریلی باشد و تقریباً تمامی آن‌ها امروزه چندریلی هستند؛ حتی اگر سازنده آن‌ها را به‌عنوان تک‌ریلی عرضه کند!