چشمان یک زن انگلیسی 99 میلیون رنگ بیشتر از باقی انسانها تشخیص میدهد!
به تازگی زنی ساکن شمال انگلستان با چهار نوع سلول مخروطی شناسایی شده است و این یعنی توانایی دیدن رنگهایی که اغلب ما از آن بیبهرهایم!؛ دقیقا 99 میلیون رنگ بیشتر!
پس از 25 سال تحقیق و مطالعه عصبشناسان انگلستان به تازگی اعلام کردند زنی را شناسایی کردهاند که به یک سلول مخروطی اضافی دارد، سلولهای گیرندهای که رنگها را در چشمان او شناسایی میکنند. بر اساس تخمینها این زن قادر است 99 میلیون رنگ بیش از من و شمای معمولی را تشخیص دهد و دانشمندان معتقدند او تنها یکی از افراد «تتراکرومات»ی است که ما در اطراف خود میشناسیم. تتراکروماتها افرادی با چهار نوع سلول مخروطی فعال در چشم که در واقع رنگهای زرد و محرک را تشخیص میدهند و هرگز از آنها برای پوشش استفاده نمیکنند. 25 درصد افراد چنین ویژگی دارند.
اغلب انسانها تریکرومات هستند، پس ما سه نوع سلول مخروطی در چشمان خود داریم. هر سلول مخروطی میتواند حدود 100 سایه را تشخیص دهد، بنابراین هنگامیکه تمامی ترکیبات احتمالی این سه سلول مخروطی را در نظر بگیرید میتوانید یک میلیون رنگ مختلف را از یکدیگر تشخیص دهید.
اغلب افراد کوررنگ تنها دو سلول مخروطی فعال درون چشمهایشان دارند به همین خاطر حدود 10هزار سایه را میبینند و تقریبا تمام پستانداران دیگر از جمله سگ و میمونهای پَخبینیان نیز «دیکرومات» هستند. البته در شمال انگلستان پزشکی زندگی میکند که چهار نوع سلول مخروطی دارد و قادر است بیش از 100 میلیون رنگ را از یکدیگر تشخیص دهد، یعنی چیزی که اکثر ما حتی در خواب هم نمیبینیم!
این زن که دو سال پیش شناسایی شد با «کد cDa29 » معرفی میشود. مسالهی تتراکرومات نخستین بار در سال 1948 توسط دانشمند هلندی HL de Vries مطرح شد. وی به نکتهای جالب دربارهی چشمان انسانهای کوررنگ دست یافت. وی نشان داد مردان کوررنگ دو سلول مخروطی نرمال و یک مخروط جهشیافته دارند و نسبت به نورهای سبز و قرمز حساسیت کمتری نشان میدهند درحالیکه مادران و دختران کوررنگ یک مخروط جهش یافته و سه مخروط معمولی دارند. به عبارت دیگر آنها چهار نوع سلول مخروطی دارند اما تنها سه تای آنها بصورت نرمال کار میکنند. چیزی که پیشتر شنیده نشده بود.
به رغم اهمیت این یافته کسی به آن بها نداد تا زمانیکه «جان مولون» از دانشگاه کمبریج در سال 1980 تحقیقات خود بر روی زنی که احتمال میرفت چهار سلول مخروطی فعال داشته باشد را آغاز کرد. مولون با این فرض که مردان کوررنگ این سلول مخروطی چهارم را به دخترانشان منتقل میکنند پیشبینی کرد که حدودا 12 درصد جمعیت زنها تتراکرومات هستند. اما آزمایشات انجام شده نشان دادند که این زنها درست همان رنگهایی را تشخیص میدهند که بقیه نیز قادر به تشخیص آن هستند. یعنی تنها سه سلول از انواع سلولهای مخروطی آنها فعال بوده و تتاراکرومات واقعی نبودهاند.
در سال 2007 بود که عصب شناس برجسته «گابریل جردن» از دانشگاه نیوکسل انگلستان و دستیار سابق مولون تلاش کرد تا آزمایشات تازهای در خصوص بینایی فوق طبیعی انجام دهد. او 25 زن دارای چهار نوع سلول مخروطی را انتخاب و در اتاقی تاریک قرار داد. با نگاه کردن به یک دستگاه نور، سه حلقهی رنگی نور به چشم این زنها تابانده شد. زنهایی که تریکرومات بودند هر سه رنگ را یکی دیدند اما جردن این فرضیه را ارائه کرد که فرد تتراکرومات واقعی میتواند به لطف داشتن مخروط چهارم این رنگها را از هم تمیز دهد.
در کمال تعجب یکی از زنها، کیسِ cDa29، توانست سه چرخهی رنگ را در تست از هم تشخیص دهد.” سوال این است که اگر بسیاری از دختر بچههای کوررنگ چهار مخروط دارند پس چرا تنها یک تتراکرومات واقعی پیدا شد؟ آنچه جردن را به تفکر وا داشت این است که اغلب تتراکروماتهای واقعی نیازی به استفاده از سلول مخروطی ندارند چهارم و به همین خاطر هرگز به دید خاص آنها پی نمیبریم.
وی در این زمینه به مجله گرینوود گفته است : “ما اکنون میدانیم تتراکرومات وجود دارد اما نمیدانیم چه چیزی باعث میشود فرد تتراکروماتیک فعال شود، درحالیکه اغلب زنهای چهار مخروطی تتراکروماتیک فعل نیستند”. جی نیتز، محقق بینایی از دانشگاه واشنگتن که در این مطالعه مشارکت نداشته معتقد است که باید رنگهایی طراحی و ساخته شود که به درستی قدرت افراد تتراکرومات را آشکار سازد.
وی در این زمینه میگوید:
اغلب چیزهایی که ما بصورت رنگی مشاهده میکنیم توسط افرادی ساخته شدهاند که رنگهای مختص تریکروماتها میسازند. به همین خاطر است که تمام دنیای ما برای تریکروتماتها تنظیم شده است.
به عبارت دیگر رنگهایی که ما از آنها استفاده میکنیم به قدری محدود هستند که هرگز نیازی به استفاده از سلول مخروطی چهارم نیست. تحقیق بر روی کیسِ cDa29 تا به امروز منتشر نشده و جردن همچنان تحقیقاتش برای شناسایی دیگر افراد تتراکرومات را ادامه میدهد.
کارهای زیادی باید در این زمینه انجام شود و نتایج بدست آمده توسط جردن باید تکرار و تایید شود. اگر بتوانیم این مساله که تتراکرومات واقعا وجود دارند را اثبات کنیم نه تنها به محدودیت حواس بشر پی میبریم بلکه دانشمندان نیز میتوانند دستگاههای مصنوعی تست حواس بهتری ساخته و درک بهتری از عملکرد بینایی داشته باشند.
آنچه احتمالا هرگز قادر به درکش نخواهیم بود، جهان از چشمان cDa29 است. اینکه ببینیم این مغز ماست که رنگها را بدرستی درک میکند و سلولهای مخروطی تنها دادهها را دریافت و پردازش میکنند.