یادداشت: آیا نینتندو سوئیچ جای پلی‌استیشن 4 را می‌گیرد؟

سونی با عرضه‌ی پلی‌استیشن 4 و پشتیبانی پرقدرت و همه‌جانبه از این کنسول، عملا برای مدت زیادی نبض بازار را در اختیار داشت. رقیب اما، با تکیه بر اصل ثبات و ممارست در اجرای نقشه‌های قبلی، به فکر بازار دیگری بود که البته همچنان در بحث مخاطب، با پلی‌استیشن 4 هم‌پوشانی داشت. مایکروسافت با اصرار بر سیاست‌های غیرگیمی خود و تبدیل ایکس‌باکس وان به یک دستگاه همه‌کاره که از بازی‌های انحصاری هم برخوردار است، خط مشی جداگانه‌ای را پیش گرفته بود و همچنان بر آن استوار است. با این‌که طی شش ماه گذشته فروش کنسول مایکروسافت پیشرفت داشته و این کنسول مدام خود را به پلی‌استیشن نزدیک می‌کند، هنوز تا تبدیل شدن به آن‌چه کنسول سونی به راحتی و شاید در اولین سال ورود خود به آن رسید، فاصله‌ی زیادی دارد. در واقع اکنون می‌شود کنسول سونی را یک کنسول برای همه‌ی اقشار گیمرها در نظر گرفت.

سونی چند سال پیش و با عرضه‌ی کنسول دستی پلی‌استیشن ویتا با قیمتی بسیار کم‌تر از آن‌چه می‌بایست؛ نشان داد که برای همه‌گیر شدن آمده است. کاری که چند نسل قبل‌تر سگا با «مگا درایو» کرده بود و موفق بود و نینتندو با «وی‌یو» نتوانست انجام دهد. عرضه‌ی موفقیت آمیز پلی‌استیشن 4 به عنوان یک کنسول قدرتمند نسل هشتمی با همه‌ی امکانات و در عین حال قیمتِ متوسط، یک قدم بسیار محکم برای سونی بود که کنسول خود را به صدر جدول فروش برساند. طولی نکشید که در نتیجه‌ی پشتیبانی نرم‌افزاری قدرتمند از این کنسول و سیاست‌های تسهیل کننده‌ی دسترسی به بازی‌ها (از جمله امکان به اشتراک گذاشتن بازی‌ها بین سه نفر) کنسول سونی به کنسول محبوب بازار تبدیل شد. اگرچه این محبوبیت در میان گیمرهای کم‌درآمدتر بیشتر بود، سونی با عرضه‌ی لوازم جانبی و بعدا، هدست واقعیت مجازی، اجازه نداد که پلی‌استیشن 4 به یک کنسول پرولتاریا تبدیل شود و جنبه‌های لوکس و مدرن آن را حفظ کرد. چه این‌که بعدا با عرضه‌ی پلی‌استیشن 4 پرو، امکان بازی کردن در حالت 4K را به کسانی داد که مشتاق بودند برای این تجربه‌ی جدید پول بیشتری بپردازند.

وضعیت بازار ایران تقریبا مشابه غرب است. این‌که کنسول سونی در ایران طرفداران بیشتری دارد، محل بحث است، اما در این‌که این کنسول بسیار بسیار بیشتر از رقیب (یا صرفا به خاطر احترام به نینتندو، رقبا!) به فروش رفته و مخاطب دارد، هیچ شکی نیست. موضوع اصلی قیمت سخت‌افزار و بعد از آن دسترسی به بازی‌ها است. سونی با پلی‌استیشن 4 به روندی که از ابتدای نسل هشتم پیش گرفته بود و امید داشت تا موفقیت چشم‌گیر پلی‌استیشن 2 را تکرار کند، ادامه می‌دهد، اما حالا در میانه‌ی راه به یک رقیب تازه نفس برخورد کرده است: نینتندو سوئیچ!

موفق‌ترین کنسول نینتندو یعنی Wii هرگز در ایران کنسول محبوب و پرمخاطبی نبود. شاید به خاطر این‌که بازار ایران همیشه به دنبال سخت‌افزارهای قوی‌تر و قدرت رندرکردن بازی‌ها می‌رفت و Wii اساسا برای این‌کار ساخته نشده بود. این کنسول همچنین هرگز زمان مناسبی برای عرض اندام پیدا نکرد. عرضه‌ی این کنسول در سال‌های پایانی حیات پلی‌استیشن 2 و سال‌های اول ایکس‌باکس 360، یک اشتباه استراتژیک بود. البته فقط برای واردکنندگان این کنسول به ایران. بدیهی است که نینتندو در معادلات خود منطقه‌ی نادیده‌گرفته شده و غیرقابل فروش ایران را در نظر نگرفته بود. به هر حال، کنسول نینتندو در ایران خیلی کم فروخت. معدود مخاطبین نینتندو، طرفداران پر و پا قرص ماریو، زلدا، کربی، متروید و دیگر عناوین فوق‌العاده‌ی نینتندو بودند که به حیاتِ اسمی این برند در ایران کمک کردند. اما نینتندو برای همین عده هم با WiiU برنامه‌ای نداشت.

کنسول نینتندو سوئیچ، در بازه‌ی زمانی متفاوتی به بازار عرضه شده است. کنسول پلی‌استیشن 4 هنوز بسیار جوان است و قطعا بیشتر از 4 سال دیگر عمر خواهد کرد. از طرف دیگر، بسیار بعید است که مایکروسافت یا سونی کنسول جدیدی معرفی کنند و این دو شرکت ترجیح می‌دهند که کنسول‌های حاضر خود را ارتقا داده و مدل‌های جدید آن‌ها را رونمایی کنند. اما نینتندو با عرضه‌ی یک کنسول کاملا جدید، حتا پایان برند Wii را نیز رقم زده و به سمتی دیگر حرکت می‌کند. نتیجه‌گیری در مورد موفقیت کنسول جدید نینتندو را باید به ماه‌ها بعد موکول کنیم، اما می‌شود از عرضه‌ی موفقیت آمیز آن و این‌که این کنسول دارد به نوعی الگوی سونی در عرضه‌ی پلی‌استیشن 4 را تکرار می‌کند حدس زد که نینتندو برنامه‌هایی برای تصاحب بازاری دارد که اکنون، حداقل دو سال است در اختیار سونی و پلی‌استیشن قرار گرفته است.

کنسول جدید نینتندو، تقریبا همه‌ی آن‌چه برای تبدیل شدن به کنسول محبوبِ توده نیاز است را دارد. این کنسول اولا هم خانگی و هم قابل حمل است و همین امکانِ بهره‌گیری از آن را نسبت به کنسول‌های رقیب دوبرابر می‌کند. همین مسئله ضمنا شانس این کنسول برای تبدیل شدن به کنسولِ دوم یا سومِ شما را افزایش می‌دهد. به طوری که ممکن است صاحبانِ کنسول سونی تصمیم بگیرند یک نینتندو سوئیچ هم در کنار پلی‌استیشن خود داشته باشند. عرضه‌ی بازی‌های انحصاری بزرگی مثل «افسانه‌ی زلدا» و بازی‌های مختص سوئیچ که فقط با استفاده از ابزار و امکانات این کنسول قابل بازی باشند، به این روند شتاب می‌دهد. نینتندو قیمت متناسبی هم برای کنسول خود در نظر گرفته و می‌شود اذعان کرد که خرید کنسول جدید این شرکت، برای کم‌تر گیمری از لحاظ اقتصادی سخت و نشدنی خواهد بود.

در حال حاضر، نینتندو سوئیچ در بازار ایران قیمت بالایی دارد، اما حباب این قیمتِ غیرمنصفانه و ناشی از عرضه‌ی تازه‌ی بازی به زودی خواهد ترکید! با تعدیل شدن قیمت‌ها و نزدیک شدن هر سه کنسول موجود در بازار از این لحاظ، رقابت اصلی آغاز می‌شود. آن وقت کنسولی برنده خواهد بود که بتواند بازی‌های بیشتر، موفق‌تر و جذاب‌تری ارائه دهد و ضمنا در اجرای بازی‌های مولتی‌پلتفرم هم سخاوتمندانه و بدون لغزش عمل کند. با این حساب اگر نینتندو بخواهد همان‌طور که با WiiU در این زمینه شکست خورد، با سوئیچ رفتار کند، باز هم حداقل بازار ایران را از دست خواهد داد، اما اگر بتواند به بستری برای سرگرمی با انواع بازی‌های موجود تبدیل شود، به زودی به انتخاب اولِ خانواده‌ها مبدل خواهد شد.