استیو جابز، یکی از بزرگ‌ترین و تاثیرگذارترین افراد در تکنولوژی دنیا بود. او و استیو وازنیاک موسسین اپل بودند. استیو وازنیاک به دلیل مشکلات بر سر ایده‌آل شرکت و استیو جابز اپل جدا شد و استیو جابز نیز از سال 1976 تا 2011 دورانی پرفراز و نشیب با مدیران اپل داشت، در حدی که مجبور به ترک شرکت نیز شد. سال 1985 استیو جابز با تصمیم هیئت مدیره اپل از کارش به عنوان مدیر اجرایی اپل برکنار شد. افرادی که جای جابز را پر کردند هیچ‌گاه نتوانستند آن شکوه و جلال اپل را حفظ کنند، تا جایی که بعد از جدایی استیو جابز و تاسیس شرکت نکست، اپل که به مرز ورشکستگی رسیده بود مجبور شد این شرکت را خریداری کند!
در این شرایط و با این نگاه، در تاریخ دوم شهریورماه 1390 در یک چهارشنبه آرام و تابستانی، هنگامی که استیو جابز از سمت خود به عنوان مدیر اجرایی اپل استعفا کرد و تیم کوک را جانشین خود قرار بود گمانه‌زنی‌های فراوانی نسبت به آینده اپل شکل گرفت اما به نظر می‌رسید که یکی از دقیق‌ترین و فکر‌شده‌ترین جایگزینی‌ها خواهد بود.
استیو جابز حدود دو ماه بعد از استعفای خود به دلیل سرطان لوزالمعده درگذشت. مطمئنا سرطان او بزرگ‌ترین دلیل استعفای او بود. مردی که مسئول خلق محصولات تاریخ‌ساز و نوآوری همچون آی‌پاد، آیفون، آی‌پد بود و نشان داد که این محصولات چیزی بیشتر از تلفیق شیشه و فلز هستند بی‌دلیل از مدیریت کمپانی بزرگی همچون اپل استعفا نمی‌دهد.
تیم کوک قبل از مدیرعاملی‌اش، در شرکت اپل به عنوان مدیر عملیات فعالیت می‌کرد. به نحوی او معاون استیو جابز بود که کمتر دیده می‌شد و دور از تمامی توجهات بود. او 4:30 صبح از خواب بیدار می‌شد تا مطمئن شود که چرخه‌ی کاری شرکت اپل به درستی حرکت می‌کند. همچنین نسبت به سمت و سابقه خود بهترین گزینه برای جابز بود، گرچه آن زمان خیلی‌ها شک داشتند که آیا کوک میتواند جادوی اپل را زنده نگه‌دارد؟
پنج سال از این آغاز مدیریت کوک می‌گذرد و همچنان این سوال مطرح می‌شود. تیم کوک توانسته آن شرکت موفق را همچنان سرپا نگه‌دارد و به سودآوری اپل بیفزاید و تعداد کمی باور دارند که او مدیرعامل درستی نیست. همچنین اپل با مدیریت کوک همچنان یک خط محصول تازه را در دست تولید دارد که هنوز معرفی نشده است.
اپل، بزرگ‌ترین کمپانی دنیا
خط تولید و عرضه محصولات اپل خود بیانگر موفقیت تیم کوک است و نیازی به توضیح اضافه نیست، اما لازم به ذکر است که مدیریت کوک تنها به موفقیت‌های پی در پی محدود نمی‌شود. اپل زیر نظر کوک شرکتی کاملا متفاوت نسبت به پنج سال پیش است. با مدیریت او اپل تبدیل به بزرگ‌ترین شرکت عمومی دنیا شده است (شرکت عمومی شرکتی است که خرید سهامش برای همه امکان پذیر است). اپل در پنج سال اخیر توانسته دو بار رکورد سود سه ماهه یک شرکت را در تاریخ بشکند!
همچنین این شرکت دو برابر و حتی بیشتر از دوبرابر بزرگ شده است. در زمان سه ماهه آخر مدیریت جابز، شرکت اپل توانست 20.3 میلیون آیفون را به فروش برساند. حال با مدیریت کوک این رقم حتی بیشتر از دو برابر شده است. اپل پنج سال حدود 60 هزار کارمند و کارگر داشت، اما حالا بالغ بر 110 هزار نفر برای این شرکت کار می‌کنند. مثالی بارزتر: اپل پنج سال پیش تنها چهار فروشگاه در چین داشت، اما حالا این تعداد به 41 افزایش یافته است.
البته تمامی این فروش‌های بالا نیازمند مدیریت بسیار سختی است. آمریکا قوانین مالیاتی بسیار سنگینی دارد و اپل برای فرار از این قوانین میزان زیادی از دارایی خود را خارج از آمریکا نگه‌داری می‌کند تا مجبور نباشد که مالیات بیش از اندازه پرداخت کند. اما وضعیت به همین سادگی هم نیست؛ دولت آمریکا فشارهای مختلفی بر این کمپانی وارد کرده تا پول خود را به کشور برگردانند اما کوک اعلام کرده که بدون ایجاد تغییرات در قوانین مالیات این کار را نخواهد کرد. همچنین سهامداران بزرگ همچون Carl Icahn نیز به کوک فشار میاورند تا پولشان را در اختیارشان قرار دهد.
این همه فشار نیازمند یک مدیریت کارآمد است. کوک مجبور است تا جلوی سیاستمداران بالا‌رده ایالات‌متحده حاضر شود تا فشارهایشان را کمتر کند و همچنین مجبور است نظر سیاستمداران اروپایی را که بر امور مالیاتی این شرکت نظارت می‌کنند را نیز جلب کند و در کنار تمامی اینها باید پاسخگوی هیئت مدیره‌ای که شامل از سهامداران است نیز باشد. با تمامی این سختی‌های موفقیت‌های او قابل توجه است. میزان ارزش سهام اپل زیر نظر مدیریت او بیش از دوبرابر شده است.
نوآوری اپل
شهرت اپل بین مردم میزان فوق‌العاده سهام این شرکت نیست، بلکه خلق محصولاتی هستند که در زندگی روزمره همه جا تغییراتی شگرف ایجاد می‌کنند، محصولاتی که مصرف‌کنندگان مطلع نیستند که بودن این محصول چقدر کارآمد و لازم است تا زمانی که اپل آن را عرضه کند. موفقیت جابز مدیون افراد خلاقی است که در زیر‌نظر او فعالیت می‌کردند. افرادی همچون سر‌جاناتان آیو طراح صنعتی شرکت که دقت او در طراحی باعث به شهرت رسیدنش شد. خلق محصولاتی نوین و تازه با طراحی‌هایی زیبا باعث شده بود تا جابز بتواند فروشی بالا برای شرکت رقم بزند.
هنگامی که جابز از اپل جدا شد، سوال مهمی مطرح شد. آیا اپل میتواند این نوآوری را ادامه دهد یا خیر؟ پنج سال گذشته و همچنان نمیتوان جوابی قطعی به این سوال داد. از اولین محصولاتی که زیر نظر کوک ساخته شد، Apple Maps بود. نقشه‌ای که به شدت بد ساخت بود و میزان خطایش به اندازه یک شهر بود! بسیاری از مکان‌ها درون این نقشه وجود نداشتند و این نقشه نمی‌توانست راه‌های ارتباطی درستی را به کاربرانش نشان دهد.
یکی از بزرگ‌ترین و موفق‌ترین محصولاتی که کوک تحویل اپل داد، ساعت اپل بود. البته تا به امروز فروش این محصول نشان داده که اپل واچ بیشتر محصولی است برای کسانی که به شرکت اپل وفادار هستند و تماما از محصولات این شرکت استفاده می‌کنند تا محصولی که به صورت جهانی غوغا به پا کند. فروش این محصول حدود 15 میلیون نسخه بوده که برای یک محصولی همچون ساعت هوشمند فوق‌العاده بالا است اما همچنان نسبت به شرکتی همچون اپل و با نگاه به فروش دیگر محصولاتش این رقم فروش آنچنان نیز بالا نیست.
اپل شرکتی بود که با محصولات تازه و امکاناتی تازه که جایی دیگر وجود نداشت پیشرفت می‌کرد و به جلو می‌رفت اما این معادله در مدیریت کوک تغییر کرده و پیشرفت تبدیل شده به فروش بالاتر، آن هم فروش بالاتر آیفون‌ها که کوک توانسته بازار این محصول را در کشورهایی همچون چین و هند نیز بالا ببرد. فروش به خودی خود عنصری فوق‌العاده است. درآمد‌زایی بیشتر، سهام بالاتر و هیئت مدیره‌ای خوشحال تر! اما بیش از نیمی از فروش اپل وابسته به فروش آیفون است. این آمار بسیار با زمان مدیریت جابز تفاوت دارد و این بحث را به وجود می‌آورد که شاید اپل بیش از اندازه به آیفون تکیه کرده است.
کوک اخیرا در مصاحبه‌ای این را نقض کرد و گفت این فروش بالا “یک مزیت است نه یک مشکل”، اما حال بازار گوشی‌های هوشمند بیش از اندازه پر شده و برند‌های مختلف هر کدام به دنبال قسمتی از این بازار هستند که باعث شده سهام اپل که در 13 سال اخیر مدام در حال افزایش بود به دلیل پایین آمدن سهم آیفون در بازار، حال کاهش پیدا کند. اگر به هیچ قسمتی از مدیریت کوک انتقاد نشود، مشکل نوآوری یکی از مسائلی است که کوک همیشه بر اساس آن سرزنش شده است. اکثر این انتقادات بیش از اندازه است اما قابل قبول است که با اینکه اپل در نسخه‌های تازه‌ی خود امکاناتی تازه را در اختیار کاربران قرار می‌دهد اما دیگر شاهد یک آیفون کاملا تازه نیستیم.
کوک نیز به جای تمرکز بر روی ساخت سخت‌افزار بر روی فروش نرم‌افزار و سرویس‌های مختلفی تمرکز کرده است که یک میلیارد آیفون و آی‌پد فعال در دست کاربران را پشتیبانی می‌کند. فروش سالانه اپلیکیشن‌ها و سرویس‌های مختلف اپل در سه‌ماهه اخیر 19 درصد افزایش داشته است. این سرویس‌ها شامل Apple Music و Apple Pay می‌شوند که هر دو جزو موفقیت‌ترین خدمات مدیریت کوک است؛ به حدی که بزرگی بازار این خدمات حتی از بزرگ‌تر از بازار آی‌پد و کامپیوتر‌های مک شده است.
مسائل اجتماعی اپل
اگر بخواهیم یکی از مسائلی که کوک از دیگر رقبای و دیگر مدیران جدا می‌کند را بیان کنیم، چیزی نیست جز اینکه او خواسته تا اپل تنها یک قدرت فناوری نباشد و در اجتماع و مسائل روز نیز فعالیت کند.
کوک کمپین‌های مختلفی را برای حقوق برابر نژاد‌ها راه‌اندازی کرده است. او بر اساس این تلاش‌هایش مورد توجه بسیاری از مردم بوده است و همچنین تلاش کرده تا تفاوت‌های مختلف را در بین کارکنان اپل نیز جا بیاندازد.
همچنین اپل در طی ماه‌های اخیر توجه بسیاری را به حریم شخصی کاربران داشته است. نیروی فدرال آمریکا طی چند‌ماهه اخیر درگیری زیادی با شرکت اپل داشت. این درگیری از یک حمله تروریستی در کالیفرنیا شکل گرفت. FBI خواستار دسترسی به اطلاعات آیفون تیرانداز بود اما در دادگاهی جنجالی تیم کوک به دلیل اینکه این کار عواقب خطرناکی خواهد داشت و ممکن است با شکستن قفل یک آیفون، آیفون‌های دیگر نیز در خطر باشند از انجام این کار ممانعت کرد تا جایی که توانست پرونده را پیروز شود. جزئیات بیشتر و حواشی در این زمینه را می‌توانید در این‌جا بخوانید.
تیم کوک مدیر موفقی بوده است و در این شکی نیست. اما نگرانی‌ها بیشتر برای آینده شرکت اپل است، هنگامی که بازار گوشی‌های هوشمند بین دیگر شرکت‌ها تقسیم شود و همچنین بازار تبلت‌ها و کامپیوتر‌ها با ورود قدرتمند مایکروسافت و شرکت‌های کامپیوتری تقسیم شود معلوم نیست که راهکار اپل چه خواهد بود.
تیم کوک در اولین روز کاری خود سخنرانی برای کارکنان اپل داشت و او این جملات را گفت:
من می‌خواهم تا به همه شما اطمینان دهم که شرکت اپل تحت مدیریت من، تغییری نخواهد کرد!
و راستش را بخواهید همه ما می‌دانیم که او کاملا بی‌جا به همه اطمینان داد!
مطالب بسیار عالی هستند.
موفق باشید…!