چرا مایکروسافت ویندوز 10 را به صورت رایگان عرضه می‌کند؟!
هنگامی‌که مایکروسافت در حدود 20 سال پیش ویندوز 95 را منتشر کرد، مردم در مغازه‌ها جمع شدند تا جزو اولین افراد خوش‌شانسی باشند که این تکنولوژی جدید را امتحان می‌کنند. مایکروسافت در آن زمان بازار نرم‌افزارهای اداری را در دست گرفته بود و حتی کاربران معمولی به پرداخت صدها دلار برای خرید این نرم‌افزارها، عادت کرده بودند. دو دهه بعد، مایکروسافت ویندوز 10 را منتشر کرد؛ اما دیگر لازم نیست بیشتر مردم به مغازه‌ها بشتابند و یک نسخه را برای خودشان تهیه کنند. هرکسی که حداقل ویندوز 7 را داشته باشد می‌توانند به صورت رایگان، سیستم‌عامل خود را به‌روزرسانی کند و اولین بار است که مایکروسافت چنین کاری را انجام داده است.
رها کردن جریان سنتی درآمد و تلاش برای افزایش نصب ویندوز 10، تصمیمات دشواری را که مایکروسافت باید برای بازگشت به بازار موبایل می‌گرفته برجسته می‌کند. همچنین احتیاج دارد که نقاط قوت دنیای کامپیوترهای دسکتاپ که به آرامی در حال محو شدن هستند را با پیشنهاد‌هایش در بخش گوشی، تبلت، کنسول و فضای ذخیره ابری پیوند دهد. هدف، تولید برنامه‌های فراگیر است که در ویندوز 10 و ویندوز موبایل هم به خوبی پلتفرم‌های رقابتی مثل ایکس باکس و هولولنز که در راه است کار کنند.
مایکروسافت در کنار تلاش برای رشد جمعیت کاربرانش به توسعه‌دهندگان، امیدوار است که بتواند نرم‌افزار اصلی خود را به صورت رایگان در اختیار کاربران قرار بدهد و از راه‌های دیگر کسب درآمد کند (به چنین نرم‌افزاری freemium گفته می‌شود). بودجه و سود به‌دست‌آمده دیگر به خوبی روزهایی که ویندوز 95 در اوج خود قرار داشت نخواهد بود، اما تعداد افرادی که این روزها صاحب رایانه شخصی هستند نسبت به قبل بسیار بیشتر شده است. اگر مایکروسافت بتواند مقداری هرچند کم از بازار گوشی هوشمند را به خود اختصاص دهد، سودی که به دست می‌آورد بسیار بیشتر خواهد شد.
راه‌های زیادی برای رسیدن به freemium موفق وجود دارد. برخلاف دو همتای خود یعنی گوگل یا فیس‌بوک، مایکروسافت قصد ندارد که بیشتر درآمد خود را از طریق تبلیغ‌ها کسب کند. بلکه می‌خواهد مردم را به اکوسیستم خود وارد کرده و بعد آن‌ها را به خرید قابلیت‌های بیشتر وادار کند، سپس با فروش اشتراک‌های حرفه‌ای و مجوزهای سازمانی سراغ شرکت‌هایی که این مردم برای آن‌ها کار می‌کنند برود.
هنگامی‌که مایکروسافت واحدهای تبلیغات و نقشه‌برداری خود را حذف کرد، مفهوم بالا را به خوبی نشان داد. این کمپانی هم می‌توانست از این دو واحد مثل گوگل از موبایل برای درآمدزایی استفاده کند. روش انتخابی مایکروسافت به Evernote یا Dropbox از گوگل نزدیک‌تر است، یعنی کمپانی جداگانه‌ای که با بخش موبایل همکاری کند.
مایکروسافت تنها ویندوز را رایگان نکرده است. مدیرعامل جدید یعنی آقای Satya Nadella، نگین تاج مایکروسافت یعنی آفیس را اکنون به صورت رایگان در اختیار کاربران اندروید و آیاواس قرار می‌دهد و کار کردن از طریق چند دستگاه مختلف را آسان کرده است. مایکروسافت باور دارد که می‌تواند از آفیس بگذرد و همچنان درآمد خود را داشته باشد.
Michael Atalla رئیس بخش بازاریابی برای آفیس می‌گوید: هنوز هزینه اشتراکی برای کاربران آفیس در اندروید یا آیاواس وجود دارد که به سادگی در فضای تبلیغاتی شناسایی می‌شود و کاربردهای حرفه‌ای در نوشتن، کاوش، ارائه و فضای نامحدود در OneDrive را شامل می‌شود.
اما این استراتژی با چالش بزرگی روبه‌رو خواهد شد، در کامپیوترها بسیاری از سرویس‌ها به خوبی در وب کار می‌کنند. فیس‌بوک، پریسکوپ و یوتیوب نیازی با ساخت برنامه عالی و جداگانه حتی اگر فروش خوبی داشته باشند نمی‌شوند، چراکه مردم در استفاده از مرورگر خود راحت‌تر هستند. همچنین برای برنامه‌های معروفی چون Uber و Snapchat هیچ‌وقت نسخه دسکتاپ یا وب ارائه نخواهد شد.
یک سیستم‌عامل خوب کامپیوتر، برای به دام انداختن توسعه‌دهندگان نرم‌افزارهای واسط کافی نیست. ویندوز موبایل هم همچنان به کمترین تعداد کافی کاربران، برای حفظ سرمایه‌گذاری نخواهد رسید و همچنان مشکل اول مرغ بود یا تخم‌مرغ وجود خواهد داشت.
اگر ویندوز 10 سیستم‌عامل فوق‌العاده‌ای برای کامپیوترهای دسکتاپ بوده و خاطرات بد ویندوز 8 را از بین ببرد، احتمالاً تعداد کسب‌وکارهایی که به مایکروسافت برای مدت کوتاه پول می‌دهند افزایش پیدا خواهد کرد؛ اما روند پرداخت طولانی‌مدت پرداخت هزینه در کامپیوترهای شخصی ملالت‌انگیز باقی خواهد ماند. واقعاً نمی‌توان تصور کرد که با درخواست پرداخت هزینه از کاربر برای دسترسی به قابلیت‌هایی مثل ساخت و تغییر جداول یا دنبال کردن تغییرات به وجود آمده در اسناد، کسب‌وکاری را پابرجا نگه داشت.
Benedict Evans یک سرمایه‌گذار با Andreessen Horowitz تصویری شوم را ترسیم می‌کند:
کامپیوترهای شخصی کاربران، کم‌کم به پلتفرمی که رو به محو شدن است، تبدیل خواهد شد. درعین‌حال ضعف موبایل به کامپیوترهای دسکتاپ برمی‌گردد و آفیس را تضعیف می‌کند. فاصله گرفتن از کامپیوتر در شرکت‌ها کندتر از اینترنت کاربران اتفاق می‌افتد، همچنین رشد مدل‌های برنامه جایگزین؛ اما همان‌طور که گفتم، رشد سرویس‌های نرم‌افزاری یا SaaS و مدل‌های جدید بهره‌وری از یک‌سو و پیدایش گوشی‌های با توانایی بیشتر از سوی دیگر به این معنی است که آفیس و ازاین‌رو ویندوز در شرکت‌ها ممکن است به مدلی روبه‌زوال تبدیل شود.
نتیجه‌گیری Evan این است که مایکروسافت باید به شکست خود اعتراف کرده و حالا باید به دنبال راه‌هایی به‌جز ویندوز برای به دست آوردن جایگاه قبلی خود باشد و به جلو حرکت کند. به ایکس باکس بی‌توجهی می‌کند و ممکن است این یک اشتباه باشد.
تلویزیون و دستگاه‌های هوشمندی که به آن متصل هستند، پلتفرمی را برای انجام محاسبات به وجود آورده‌اند که برای انفجار آماده است. یک خانه‌ی هوشمند به صدای خوب و شناسایی صدای افراد نیازمند است که Kinetic و کورتانا می‌توانند به تأمین آن بپردازند.
در طولانی‌مدت، بهترین نتیجه‌ای که از ویندوز 10 حاصل شود سیستمی است که مردم را به انتخاب کردن ایکس باکس و هولولنز در بازار رقابتی وادار کند. احتمال زیادی وجود دارد که مایکروسافت درنگ کرده و شاید برتری خود را در دنیای محاسبات مدرن ثابت کند.