خالی کردن فضای دیسک چگونه به بالارفتن سرعت رایانه کمک میکند؟
هنگامیکه شروع به استفاده از رایانه ها و یا دیگر دستگاههای الکترونیکی میکنید، بعضا به مواردی غیرمنطقی اما صحیح در تغییر کارایی و عملکرد دستگاهها برمیخورید. یکی از این موارد، تاثیر خالیکردن فضای ذخیرهسازی موجود بر روی دیسکسخت بر روی افزایش سرعت رایانه است.
به بیان دیگر، همه ما اطلاعات کافی در خصوص عملکرد رم و تاثیری که این قطعه سختافزاری بر کارایی دستگاه خواهد داشت و البته بهبود کارایی با افزایش حافظه رم داریم اما به چه علت، افزایش فضای خالی دیسک سخت به بهبود سرعت رایانه کمک خواهد کرد؟ از دیدگاه دیگر آیا این سوال، از اصل و ریشه درست بوده و یا تنها یک باور اشتباه در میان کاربران است؟
در نگاه اول شاید کاهش فضای خالی به واسطه ازدیاد اطلاعات، به افزایش سرعت جستجو منجر شود، که در این صورت سوال دیگری پیش خواهدآمد که به چه مقدار فضای خالی برای استفاده بر روی دیسک سخت نیاز خواهیمداشت.
در پاسخ به این سوال باید گفت، خالیکردن فضای ذخیرهسازی در دیسک سخت بهخودی خود باعث افزایش سرعت سیستم نخواهد شد. این یک باور اشتباه در میان کاربران بوده و دلیل آن از این واقعیت نشئت گرفته که در واقع پرکردن دیسک سخت شما معمولا همزمان با موارد دیگری که به کاهش سرعت رایانه منجر می شوند بهوقوع می پیوندد.
کارایی SSDها با پرشدن آنها کاهش یافته اما این مورد، مشکلی جدید بوده و تنها به SSD محدود میشود. پرشدن فضای دیسک سخت به مشکلاتی دیگر منجر شده که در زیر به آنها اشاره خواهیم کرد.
پراکندی فایلها
پراکندگی فایلها یک مشکل جدی برای رایانههای امروزی بوده اما نداشتن فضای خالی بر روی دیسک سخت در حالیکه یکی از عوامل موثر در این زمینه میباشد، تنها عامل ایجاد پراکندگی نیست.
در واقع شانس بروز ازهمگسیختگی در فایلها به فضای خالی موجود بر روی دیسک سخت مربوط نمیباشد. این مورد به اندازه بزرگترین بلوک ایجادشده بر روی فضای خالی و تعامل سیستم با تخصیص فضا مرتبط میباشد.
مدنظر داشته باشید که درایوی که 95 درصد از فضای موجود بر روی آن پرباشد و کلیه فضای خالی آن بر روی یک بلوک پیوسته باشد شانس ازهمگسیختگی فایلها را به صفر درصد میرساند. از سوی دیگر درایوی که در آن 5 درصد فضا پر بوده و اطلاعات به طور یکنواخت بر روی قسمتهای مختلف آن ذخیره شده شانس ازهمگسیختگی فایلهای موجود بر روی آن را افزایش خواهد داشد.
مدنظر داشته باشید که ازهمگسیختگی یک فایل تنها زمانی بر روی کارایی تاثیر خواهدگذاشت که شما به فراخوانی آن فایل اقدام میکنید. ازهمگسیختگی فایلها اگر چه بر روی کارایی سیستم تاثیر داشته اما عوامل دیگری به ویژه مشخصههای سختافزاری و البته سیستمعامل میتوانند تا حد زیادی تاثیرات این کاهش سرعت را از دید شما مخفی نگهدارند.
فهرست جستجو (Search Index)
یکی دیگر از موارد موثر در سرعت رایانه، قابلیت فهرست جستجو میباشد. در صورتی که قابلیت ایندکس را بهطور پیشفرض فعال کرده باشید، سیستمعامل مجبور به ذخیره دادههای مربوط به محتوای قابل فهرستشدن خواهدشد و نهایتا با بزرگترشدن این لیست، سرعت رایانه شما از نقطهنظر ورودی و خروجیهای پردازشی بیش از پیش تحت تاثیر قرارخواهدگرفت. اضافهشدن بر حجم اطلاعات ذخیرهشده بر روی دیسک سخت میتواند منجر به افزایش حجم اطلاعات ایندکسی شده و نهایتا سرعت رایانه شما بیش از پیش کاهش خواهدیافت.
نرمافزار ضدویروس
در صورتیکه نرمافزار ضدویروس شما به طور خودکار به پردازش و جستجو در میان دادهها در پسزمینه رایانه اقدام کند، این عمل همانند رویه بهکارگرفته شده در ایندکس، موجب ازدست رفتن قسمتی از منابع سیستمی و پردازشی رایانه شما شده و نهایتا منجر به کاهش سرعت سیستم میشود. هرچه مقدار اطلاعات ذخیرهشده بر روی دیسک سخت شما بیشتر باشد، زمان مورد نیاز برای پردازش و جستجو بهمنظور یافتن ویروس و بدافزار افزایش خواهد یافت، با این وجود، نبود فضای ذخیرهسازی اضافی در اینجا مشکلی به وجود نخواهدآورد.
نرمافزارهای نصبشده
در صورتی که نرمافزارهای نصبشده بر روی رایانه شما، همزمان با بارگذاری سیستم اجرا میشوند، این رویه به کاهش سرعت سیستم و نهایتا افزایش زمان راهاندازی آن منجر خواهدشد. باتوجه به اینکه افزایش تعداد برنامههای یادشده منجر به کاهش فضای ذخیرهسازی بر روی دیسک سخت میشود، این شائبه ایجاد خواهد شد که افزایش حجم اطلاعات موجود بر روی دیسک سخت باعث کاهش سرعت رایانه شدهاست.
مثالهای متعدد دیگری وجود دارند که بهطور مستقیم یا غیرمستقیم باعث کاهش سرعت سیستم شما میشوند. اگرچه نبود فضای ذخیرهسازی بر روی دیسک سخت عامل مستقیمی در کاهش سرعت رایانه نیست اما حذف برنامههای مختلف و البته حذف محتوای ایندکس شده میتواند به افزایش سرعت سیستم منجر شود.
به عنوان آزمایش میتوانید دیسک سخت خود را با دیسکی با ظرفیت بالاتر جایگزین کنید و از برنامههایی مشابه و تنظیمات یکسان بهره ببرید. مشاهده خواهید کرد که این تغییرات منجر به افزایش سرعت رایانه شما نخواهند شد زیرا همان برنامههای پیشین همچنان در زمان راهاندازی بارگذاری خواهند شد، همان فایلهای ازهمگسیخته همچنان وجود خواهند داشت و همان سیستم فهرستبندی همچنان بهکارگرفته خواهدشد، بنابراین علیرغم افزایش فضای خالی موجود بر روی دیسک سخت، هیچ افزایش سرعتی را شاهد نخواهید بود.
آیا این کاهش سرعت، رابطهای با جستجو برای فضای خالی بهمنظور ذخیره دادهها دارد؟
در پاسخ به این پرسش باید به دونکته اساسی توجه نمود:
دیسک سخت شما به جستجو برای یافتن مکان مناسب برای ذخیره دادهها نخواهد پرداخت. در واقع این دیسک سخت تنها یک قطعه سختافزاری غیرهوشمند است که با دریافت دستورات از سیستمعامل رایانه شما به نوشتن و یا بازخوانی اطلاعات اقدام میکند. درایوهای جدید از قابلیت کش و بافرینگ پیشرفته بهره میبرند تا بتوانند به پیشگویی درخواستهای سیستمعامل، بسته به تجربه پیشین خود اقدام کنند.
نکته دوم اینکه سیستمعامل شما نیز به جستجو برای یافتن مکانی برای ذخیرهاطلاعات نخواهد پرداخت. روشی که برای سازماندهی اطلاعات موجود بر روی دیسک سخت بهکارگرفته میشود براساس فرمت فایلهای سیستمی مشخص میشود.
برای مثال FAT32 ( رایانههای قدیمیتر مجهز به سیستمعامل ویندوز و یا داس)، NTFS ( نسخههای جدیدتر از ویندوز)، HFS+(مک)، ext4 (برخی سیستمهای لینوکسی) از جمله گزینههای در دسترس هستند که از روشهایی متفاوت بهره میبرند. توضیح کامل چگونگی مدیریت فایلها در این مقاله میسر نیست اما بهطور کلی همه فایلهای سیستمی از روشهایی خاص برای یافتن فضای خالی بهره میبرند.
آیا با جابجایی فایلها میتوان فضای ذخیرهسازی خالی بیشتری ایجاد کرد؟
خیر! این اتفاق نخواهد افتاد. فرایند جابجایی فایلها بهمنظور کاهش ازهمگسیختگی، دفراگمنتینگ نام دارد. این رویه بهطور خودبهخودی اتفاق نمی افتد و برای استفاده از آن باید از ابزار موجود در ویندوز و یا دیگر ابزارهای ممکن که بدینمنظور طراحی شدهاند بهره ببرید.
در نسخههای جدیدتر ویندوز این رویه بهطور خودکار و براساس یک برنامه زمانی مدون اتفاق میافتد اما هیچگاه نمیتوان این رویه را به روندی خودکار در هنگام نوشتهشدن هرفایل تبدیل کرد.
بهچهمقدار فضای خالی بر روی دیسک سخت نیاز داریم؟
پیش از هرچیز باید بدانید نیاز به فضای خالی بر روی دیسک باید حداقل بهاندازهای باشد که بتوانید استفاده موثری از رایانه خود داشته باشید. در صورتی که فضای ذخیرهسازی شما روبه اتمام باشد، نیاز به یک درایو با ظرفیت بیشتر خواهید داشت.
اکثر ابزارهایی که در جهت از بین بردن ازهمگسیختگی فایلها مورد استفاده قرار میگیرند به یک میزانی حداقلی از فضای خالی نیاز خواهند داشت. این ابزارها از این فضا برای نگهداشتن موقتی فایلها تا هنگام سروساماندادن به وضعیت آنها استفاده میکنند.
فضای خالی کافی برای عملکرد بهینه سیستمعامل نیز ضروری است. در صورتی که رایانه شما از فضای رم کافی برخوردار نبوده و حافظه مجازی را با بهرهگیری از پیجفایل فعال کرده باشید باید فضایی حداقلی را بهمنظور بهرهگیری از این قابلیت خالی بگذارید. در صورتی که بر روی لپتاپ خود از قابلیت Hibernation Mode نیز استفاده کنید به فضای ذخیرهسازی کافی برای استفاده از این عملکرد نیاز خواهید داشت.
بهعنوان یک نمونه دیگر، برای بهرهگیری از قابلیتهای موجود در یک درایو SSD، در پایدارترین حالت ممکن، این دیسکها نیز به فضای خالی نیاز دارند. این درایوها از این فضای خالی بهمنظور پخشکردن دادهها در درایو بهره میبرند.
بهطور کلی و به عنوان جمعبندی باید خاطر نشان کرد استفاده از واژه “کاهش سرعت رایانه” به کلیه محتویات موجود بر روی دیسک سخت وابسته نبوده و تنها قسمتی از اطلاعات بر روی کارایی سیستم تاثیردارند که بر روی قابلیتهای پردازشی پردازنده و دیگر قسمتهای سختافزاری تاثیرگذار باشند.
سلام و وقت بخیر
حافظه درایو Cمن بی دلیل شروع به پر شدن کرد و الان حدود 28 گیگ از 75 گیگ خالیه
ولی قبلا 40 گیگ خالی بود از 75 گیگ
باید چیکار کنم تا حافظه دوباره خالی بشه ؟
من حافظه TEMP و%temp% رو هر چند وقت یه بار خالی میکنم
اما هنوز هم همونجور هست !!!!
از برنامههایی مثل CCleaner یا Disk Cleanup ویندوز استفاده کنید (نکته: فضای دسکتاپ هم جز درایو ویندوزه)
با تشکر از مقاله جالبتان،سوالی داشتم; من با اخطار low disk space درایو D اقدام به حذف مقدار زیادی اطلاعات غیر لزوم در حد 15 گیگ کردم و فضای آزاد این درایو هم افزایش یافت،ولی چند روز بعد دوباره این اخطار ظاهر شده و داریو مربوطه هم بدون اضافه کردن اطلاعاتی به حجم سابق رسیده. ممکن است علت را توضیح دهید، متشکرم.
احتمالا حافظه temp یا موقتتون پر میشه
نرم افزار هایی که استفاده میکنین رو چک کنید
من فکرمیکنم بستگی ب نوع سیستم عامل و نحوه مدیریت حافظه اصلی و جانبی داره. ویندوز سرور و لینوکس عملکرد بهتری تواین زمینه دارند.هنگامیکه بخش حافظهٔ مجازی کامپیوتر در حالت صفحهبندی ثابت قرار دارد، نیاز به انتقال فراوان دادهها بین حافظه اصلی و دیسک وجود داشته باشد، کوبیدگی رخ میدهد که باعث محرومیت از عملیات وابسته به پردازنده میشود. کوبیدگی باعث کاهش عملکرد کامپیوتر و یا حتی فروپاشی آن میشود. این موقعیت میتواند تا یافتن علت آن ادامه پیدا کند.(منبع:ویکیپدیا،”کوبیدگی”)